به فارسي «ازدوتازي» و به فرانسوي Gomme arabiqu و Gomme Senegal و به انگليسي Gum Arabic ناميده مي شود. صمغي است كه از شاخه هاي آكاسيا به خصوص از Acacia Senegal بر اثر گزش حشرات و برخورد شاخه ها در اثر باد و ايجاد خراش در آنها به حالت طبيعي جاري مي شود، ولي عملاً با ايجاد خراش و شكاف با ابزارهاي مخصوص به طوري كه خراش سطحي باشد و به لاية چوب مركزي آسيبي نرساند، به دست مي آيد. در اوايل پاييز پس از فصل بارندگي اين صمغ از ساقه و شاخه ها و تنة درخت آكاسيا گرفته مي شود. معمولاً در اين فصل در سنگال بادي به نام Harmattan از طرف شرق مي وزد كه هر چه قوي تر باشد سيلان و جريان خروج صمغ را بيشتر مي كند.


از نظر رنگ بسته به اينكه صمغ عربي از چه گونه اي از آكاسيا گرفته شده و چه وقت و چطور گرفته شده رنگ آن متفاوت است ولي روي هم رفته هر چه رنگ تيره تر و به طرف قهوه اي باشد، صمغ عربي نامرغوب تر است. نوع تميز و مرغوب صمغ عربي به رنگ سفيد يا سفيد مايل به زرد است و قطعات آن به شكل دانه هاي اشكي و يا تكه هاي كوچك دنباله دار است، اگر شكسته شودمقطع آن درخشنده و مخطط با خطوط سفيد مي باشد.

صمغ عربي در آب كاملاً حل مي شود و محلول چسبناك ايجاد مي كند كه در اثر الكل قوي و سواستات دو پلمب رسوب مي نمايد.

تركيبات شيميايي

از نظر تركيبات شيميايي بسته به نوع گياهي كه صمغ عربي از آن گرفته مي شود و زمان و نحوة گرفتن تركيب آن تا حدودي فرق مي كند ولي به طور كلي در تركيب صمغ عربي دو مادة آرابان و گالاكتان وجود دارد كه در اثرهيدروليز آنها دو قند به نام آرابينوز و گالاكتوز توليد مي شود.

آرابينوز يك قند پنج كربني به فرمول خام و گالاكتوز يك قند شش كربني به فرمول خام است.

صمغ عربي عكس العمل اسيد دارد و در آزمايشگاه تركيبات اسيدي مختلفي از جمله اسيد آرابيگ و اسيد گوميك از آن به دست مي آيد.

به طور كلي در تركيب شيميايي صمغ عربي، آب ، قندها ، اسيدها ، مواد معدني و مقدار كمي تان و تانوزيد وجود دارد. تانن و تانوزيد در موقع خارج شدن صمغ، از پوست ساقه داخل صمغ مي شود. به علاوه از صمغ عربي چند دياستاز به نامهاي اكسيداز، پروكسيداز، آميلاز و امولسين يافت مي شود.



خواص – كاربرد صمغ عربي

اغلب حكماي طب سنتي صمغ عربي را از نظر گرمي معتدل و ضمناً خشك مي دانند و تنها جالينوس حكيم آن را گرم و خشك ذكر مي كند. اين صمغ نرم كنندة سينه و مقوي معده و روده است. اگر كمي از آن را در دهان بگذارند و آب حاصل از آن را كم كم فرو برند و يا به صورت حب و يا مخلوط با داروهاي مناسب بخورند مانع ريختن مواد نزله و زكام به سينه شده و حدت داروهاي گرم خورده شده را رفع مي كند، ضمناً براي قطع اسهال صفراوي، رفع درد سينه، سرفه، زخنها و خراشهاي ريه، خشونت حلق، قصبه ريه و صاف كردن صدا نافع است. خوردن 15-10 گرم آن براي رفع اسهال و التهاب و ناراحتي روده ها مفيد است. اگر آن را با روغن گل سرخ تفت داده و بخورند براي قطع خونريزي از هر عضوي مفيد است. (به استثناي خونروي از رحم و بواسير) اگر روزي 5 گرم از آن را نرم كرده با 30 گرم روغن تازة گاو مخلوط و بخورند و اين كار را 7-3 روز ادامه دهند ، براي قطع خونروي از سينه و ريه و ساير اعضا به استثناي رحم و بواسير مفيد است و اگر كرد آن را با سفيدة تخم مرغ مخلوط و به محل سوختگي از آتش و يا شقاق سرپستان بمالند، مفيد است. صمغ عربي براي اعضاي قسمت پايين بدن (رحم، بواسير، مثانه و ...) مضر است و براي رفع عوارض آن بايد با آن كتيرا خورد.

توجه: در موقع خوردن صمغ عربي بايد از خوردن داروهايي شامل بوراكس، پركلرور آهن، الكل و استات سرب خودداري شود و همچنين از مخلوط كردن صمغ عربي در تركيبات فوق بايد احتراز شود زيرا موجب واكنش نامساعد بدن مي شود.

از نظر مصارف صنعتي صمغ عربي كاربرد زيادي دارد. در صنعت نساجي براي آهار پارچه و در صنعت كاغذ سازي براي تهية چسب و در خوش نويسي براي تهية مركب اعلا مصرف مي شود. به علت چسبي كه دارد در آرايش مو براي شكل دادن به و ممكن است به صورت مناسبي مصرف شود ولي به هر حال توجه شود كه نبايد آن را با كتيرامخلوط كرد.

در برخي مناطق از دكسترين مادة مصنوعي مي سازند و به جاي صمغ عربي عرضه مي كنند، اين ماده خواص صمغ عربي را ندارد. براي تشخيص اصلي بودن يا تقلبي بودن كه ماده اي كه به نام صمغ عربي فروخته مي شود، مي توان با تأثير اسيد ازتيك روي آن آزمايش نمود، به اين ترتيب اگر اسيد ازتيك روي صمغ عربي حقيقي تأثير داده شود ماده به نام موسيك اسيد به فرمول خام توليد مي شود ولي اگر روي صمغ عربي تقلبي تأثير داده شود، مادة اكساليك اسيد توليد مي شود.

در طب گياهي معمول است كه صمغ عربي مغسول يعني پاك كرده و غسل داده شده را به كار مي برند. روش مغسول كردن صمغ عربي اين است كه ابتدا سطح خارجي صمغ را تراشيده و سپس آن را در آب سرد ريخته و مي مالند تا خوب مخلوط شود، بعد مايع چسبنده را از پارچة ظريف نازكي رد مي كنند تا آب آن خارج شود و آن را خشك مي كنند تا صمغ عربي مغسول به دست آيد. يا اينكه قشر روي آب را كه صمغ عربي حل شده است مي گيرند و خشك مي كنند.

روش تهية گرد صمغ عربي: صمغ عربي يا صمغ سنگال را پاك كرده و مغسول نموده و مقدار مورد نظر از آن را نيم كوب نموده، در گرم خانه با درجة حرارت 40 درجه سانتي گراد مي خشكانند سپس آن را نرم كوبيده و از صافي ابريشمي شماره 100 عبور مي دهند. اين گرد براي مصرف آماده است.

گرد صمغي ملين مدر: گرد صمغ عربي 3 واحد، ريشة شيرين بيان 2 واحد، قند كوبيدة نرم 1 واحد. آنها را مخلوط كرده و مصرف مي نمايند. اين گرد ملين و مدر است. مقدار خوراك آن 30-20 گرم است كه در 1000 گرم آب حل كرده با پارچه صاف نموده، مصرف مي كنند.

آب صمغي ساده: 20 گرم صمغ عربي يا صمغ سنگال مغسول دار را در 1000 گرم آب سرد حل كنند و صاف نموده و به عنوان ملين بنوشند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: